Mách bạn những dấu hiệu Ổ CỨNG bị hỏng: Nguyên nhân & Cách kiểm tra nhanh chóng và dễ dàng

Sự cố hỏng ổ cứng có thể chỉ là một sự phiền toái nhỏ, nhưng nếu dẫn đến mất dữ liệu, nó có thể trở thành thảm họa.

Tìm hiểu nguyên nhân gây hỏng ổ cứng và cách kiểm tra xem ổ cứng của bạn có đang gặp vấn đề hay không.

Sau đó, hãy sử dụng phần mềm chuyên dụng như Norton Utilities Ultimate để tắt các tiến trình nặng, xóa các ứng dụng không cần thiết và giúp ổ cứng của bạn sạch sẽ, hoạt động trơn tru hơn.

Nguyên nhân gây hỏng ổ cứng?

Cũng giống như bất kỳ thiết bị máy móc nào, ổ cứng có thể bị hỏng do hao mòn trong quá trình sử dụng.

Các nguyên nhân phổ biến bao gồm hư hỏng vật lý, lỗi logic hoặc lỗi sản xuất có thể dẫn đến việc ổ cứng hỏng sớm.

Đặc biệt, ổ cứng truyền thống (HDD) với cơ chế đĩa quay dễ bị hỏng hơn do các bộ phận cơ học chuyển động, trong khi ổ cứng thể rắn (SSD) không có những bộ phận này.

Hư hỏng vật lý ổ cứng

Dưới đây là một số nguyên nhân gây hư hỏng vật lý có thể dẫn đến việc ổ cứng bị hỏng:

• Đánh rơi máy tính: Điều này có thể làm lệch các bộ phận cơ học tinh vi trong HDD hoặc gây hỏng chip nhớ trong SSD.
• Đổ nước lên máy tính: Chất lỏng thường gây ngắn mạch và có thể làm ăn mòn các linh kiện bên trong, dẫn đến hỏng ổ cứng.
• Nhiệt độ quá cao: Nhiệt độ có thể làm giảm chất lượng vật liệu và các linh kiện điện tử của ổ cứng. Điều này thường do quạt không làm mát được máy tính vì bụi bẩn, do đó hãy nhớ vệ sinh máy thường xuyên.
• Sự tăng giảm điện áp: Một cú sốc điện hoặc sự dao động dòng điện đột ngột có thể làm hỏng linh kiện của ổ cứng hoặc làm hỏng dữ liệu được lưu trữ.
• Head crash: Đây là lỗi phổ biến trên ổ HDD, khi đầu đọc/ghi của ổ đĩa chạm vào bề mặt đĩa quay và làm hỏng dữ liệu được lưu trữ.

Hư hỏng logic hoặc không phải vật lý

Đáng tiếc là việc giữ cho máy tính của bạn sạch sẽ, an toàn khỏi va đập hay chất lỏng không đủ để ngăn chặn mọi sự cố.

Các lỗi logic hoặc các vấn đề không phải do phần cứng vật lý cũng có thể gây hỏng ổ cứng. Dưới đây là một số nguyên nhân không phải vật lý gây hỏng ổ cứng:

• Phần mềm độc hại: Một số loại phần mềm độc hại có thể can thiệp vào cách ổ cứng hoạt động hoặc thậm chí xóa các tệp hệ thống quan trọng. Một số phần mềm gián điệp hoặc mã độc có thể gây tải nặng lên ổ đĩa, dẫn đến hỏng hóc nhanh chóng.
• Virus: Virus máy tính có thể gây hỏng ổ cứng bằng cách liên tục ghi và xóa dữ liệu, hoặc tự nhân bản cho đến khi chiếm hết dung lượng lưu trữ.
• Lỗi phần mềm: Các lỗi trong phần mềm có thể khiến ổ cứng hoạt động sai cách, dẫn đến việc xóa nhầm dữ liệu hoặc làm hỏng các tệp hệ thống, dần dần làm giảm tuổi thọ của ổ cứng.
• Lỗi người dùng: Những thói quen không đúng khi tắt máy tính, như rút điện đột ngột để tắt nhanh, có thể dẫn đến hỏng các tệp hệ thống quan trọng. Người dùng cũng có thể vô tình xóa tệp quan trọng hoặc định dạng nhầm ổ đĩa, gây mất dữ liệu hoặc hỏng ổ đĩa.

Lỗi firmware hoặc vấn đề từ nhà sản xuất

Đôi khi, sự cố hỏng ổ cứng nằm ngay trong mã nguồn của thiết bị – firmware được nhúng trong ổ cứng và quản lý các chức năng cơ bản của nó.

Quá trình kiểm soát chất lượng kém, sử dụng vật liệu kém chất lượng hoặc sai sót trong thiết kế cũng có thể gây ra hỏng hóc.

• Firmware lỗi: Lỗi trong firmware có thể dẫn đến việc ổ cứng hoạt động sai hoặc thậm chí hỏng hoàn toàn.
• Kiểm soát chất lượng kém: Nếu nhà sản xuất không thực hiện đủ các bước kiểm tra và đảm bảo chất lượng, họ có thể đưa ra thị trường các ổ cứng bị lỗi.
• Lỗi thiết kế: Một số vấn đề có thể xuất phát từ thiết kế của ổ cứng, chẳng hạn như khả năng tản nhiệt kém.

Dấu hiệu của hỏng ổ cứng

Hành vi bất thường của máy tính có thể do nhiều nguyên nhân, nhưng có một số triệu chứng cụ thể chỉ ra rằng ổ cứng đang gặp sự cố, đặc biệt là khi chúng xuất hiện cùng nhau.

Nhận biết sớm những dấu hiệu này có thể giúp bạn ngăn chặn ổ cứng bị hỏng hoàn toàn.

• Hiệu suất kém hoặc bị crash: Nếu máy tính của bạn chạy chậm bất thường, thậm chí sau khi đã dọn dẹp không gian lưu trữ và tối ưu hóa cài đặt, điều này có thể báo hiệu ổ cứng đang hỏng.
• Màn hình xanh chết chóc (BSOD): Đây là dấu hiệu cảnh báo mạnh mẽ rằng ổ cứng của bạn có thể đang gặp sự cố hoặc sắp hỏng.
• Tệp tin bị lỗi hoặc mất: Các tệp hoặc thư mục có tên bị lộn xộn, bạn nhận được các thông báo lỗi khi mở hoặc di chuyển tệp, một số tệp hoặc thư mục biến mất bất thường là dấu hiệu của ổ cứng không ổn định.
• Tiếng động lạ: Âm thanh “click chết chóc” từ ổ cứng HDD là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của sự cố ổ cứng. Ngoài ra, các tiếng rít hoặc xoay khác cũng cho thấy ổ đĩa đang gặp sự cố.
• Máy bị treo: Thường xuyên treo máy cũng có thể là dấu hiệu của ổ cứng hỏng, đặc biệt khi kèm theo các triệu chứng khác như đã liệt kê.
• Khởi động lại liên tục: Nếu máy tính tự động khởi động lại nhiều lần, đặc biệt là trong thời gian ngắn, đây có thể là dấu hiệu của ổ cứng đang gặp khó khăn trong việc đọc hoặc truy cập dữ liệu.
• Nóng quá mức: Nếu máy tính của bạn nóng bất thường và đi kèm với các lỗi hệ thống, điều này có thể cho thấy ổ cứng đang chịu áp lực.

Cách kiểm tra ổ cứng có bị hỏng hay không (S.M.A.R.T. Test)

S.M.A.R.T. (Self-Monitoring, Analysis, and Reporting Technology) là một hệ thống giám sát tích hợp trong nhiều ổ cứng hiện đại để phát hiện sự cố.

Trên Windows, bạn có thể kiểm tra nhanh trạng thái S.M.A.R.T. bằng cách sử dụng lệnh trong Command Prompt:

1. Nhấn tổ hợp phím Windows + R, gõ cmd và nhấn Enter.

2. Gõ lệnh wmic diskdrive get status và nhấn Enter.

3. Kiểm tra trạng thái ổ cứng. Nếu hiển thị “OK”, ổ cứng đang hoạt động bình thường. Nếu hiển thị “Pred Fail” hoặc trạng thái khác, hãy sao lưu dữ liệu ngay lập tức.

Trên Mac, bạn có thể kiểm tra trạng thái S.M.A.R.T. qua Disk Utility:

1. Vào Go > Utilities > Disk Utility

2. Chọn ổ đĩa và kiểm tra mục “S.M.A.R.T. status”.

Nếu hiển thị “Failing”, hãy sao lưu dữ liệu ngay lập tức.

Cần làm gì khi ổ cứng hỏng

Nếu ổ cứng của bạn đã hỏng, các bước cần thực hiện bao gồm:

• Làm sạch hệ thống tản nhiệt để tránh quá nhiệt.
• Kiểm tra tất cả các kết nối cáp nguồn và dữ liệu.
• Thử sử dụng dây nguồn khác nếu có thể.
• Chạy kiểm tra S.M.A.R.T. toàn diện để đánh giá chi tiết tình trạng ổ cứng.

Nếu các biện pháp này không khắc phục được sự cố, hãy tìm đến chuyên gia sửa chữa hoặc dịch vụ khôi phục dữ liệu.

Câu hỏi thường gặp về hỏng ổ cứng

1. Ổ cứng bị hỏng có sửa được không?

Trong một số trường hợp, ổ cứng bị hỏng có thể được sửa chữa, nhưng không nên tiếp tục sử dụng ổ đĩa đã hỏng.

Thay vào đó, bạn nên trích xuất dữ liệu và thay thế ổ đĩa mới hoặc xem xét mua thiết bị mới để đảm bảo an toàn dữ liệu.

2. Điều gì xảy ra khi ổ cứng bị hỏng?

Khi ổ cứng bị hỏng, ổ đĩa sẽ không thể đọc hoặc ghi dữ liệu. Mặc dù ổ cứng không phải là “bộ não” chính của máy tính (đó là CPU), bạn có thể coi nó như một bộ nhớ lưu trữ lớn—nếu không có nó, máy tính sẽ không thể hoạt động bình thường.

3. Tuổi thọ của ổ cứng là bao lâu?

Tuổi thọ trung bình của ổ đĩa cứng (HDD) truyền thống là từ 3 đến 5 năm. Nghiên cứu cho thấy HDD thường gặp lỗi sau khoảng 3 năm, nhưng với việc bảo dưỡng tốt, nó có thể kéo dài đến 10 năm. Trong khi đó, ổ cứng thể rắn (SSD) mới hơn thường có tuổi thọ từ 5 đến 7 năm.

4. Có thể khôi phục dữ liệu từ ổ cứng bị chết không?

Trong một số trường hợp, có thể khôi phục dữ liệu từ ổ cứng đã chết bằng cách sử dụng các công cụ và kỹ thuật chuyên dụng, nhưng không có gì đảm bảo điều đó sẽ thành công.

Nếu bạn cần khôi phục dữ liệu, tốt nhất nên nhờ đến sự hỗ trợ của chuyên gia phục hồi dữ liệu.